Samenlevingscontract

Als u gaat samenwonen, legt u financiële rechten en plichten en de verdeling van persoonlijke en gezamenlijke bezittingen van u en uw partner vast in een samenlevingscontract. Dat zorgt voor duidelijkheid tijdens het samenwonen, en in het geval van scheiden of overlijden. Zo’n samenlevingscontract laat u door een notaris opstellen, dat heet dan een notarieel samenlevingscontract. Woont u samen zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan is het verstandig om een samenlevingscontract op te stellen. Bij DeGoedkoopsteNotaris.nl vergelijkt u de notaristarieven voor samenlevingscontracten. Op deze pagina bespreken we de volgende punten over het samenlevingscontract:

Wat is een samenlevingscontract?

Een samenlevingscontract, ook wel samenlevingsovereenkomst, is een schriftelijke overeenkomst tussen twee personen die samenwonen, waarin zij rechten en plichten vastleggen over financiële zaken, persoonlijke en gezamenlijke bezittingen en wat daarmee moet gebeuren bij een scheiding of overlijden van een van de partners.
Let wel op uw rechten: een samenlevingscontract biedt niet dezelfde bescherming als huwelijkse voorwaarden of geregistreerd partnerschap. Met een samenlevingscontract blijft uw huwelijkse status namelijk ongehuwd; alleen bij trouwen en geregistreerd partnerschap verandert deze in gehuwd. Dat houdt in dat sommige rechten en plichten die volgens de wet gelden voor trouwen en het registeren van jullie partnerschap niet gelden in een samenlevingscontract.
We vertellen u graag meer over het verschil tussen een samenlevingscontract, trouwen en geregistreerd partnerschap.

Wat staat er in een samenlevingscontract?

In een samenlevingscontract leggen u en uw partner allerlei afspraken vast die te maken hebben met samenwonen, zoals het regelen van financiële zaken, wat persoonlijke en gezamenlijke bezittingen zijn en wat ermee gebeurt bij een scheiding of als u of uw partner overlijdt. Elk samenlevingscontract is anders, want u bepaalt zelf welke afspraken er in de overeenkomst worden opgenomen. Welke afspraken legt u onder andere vast in een samenlevingscontract?

De verdeling van de kosten in het huishouden (zoals boodschappen, kleding en woonlasten);
persoonlijke en gezamenlijke bezittingen en schulden;
welke de bankrekening(en) er zijn en wie daarvan de eigenaar is;
wat de afspraken zijn als u uit elkaar gaat;
de verdeling van de kosten als u kinderen verzorgt en opvoedt;
een regeling voor wanneer uw partner overlijdt.

Waarom samenlevingscontract?

Met een samenlevingscontract zorgt u voor duidelijkheid over rechten en plichten rondom de financiële zaken bij het samenwonen, en wordt vastgelegd wat persoonlijke en gezamenlijke bezittingen zijn en wat er met de gezamenlijke bezittingen gebeurt bij scheiding of als u of uw partner overlijdt.

De voordelen van een (notarieel) samenlevingscontract

Het opstellen van een samenlevingscontract door een notaris heeft meer voordelen dan een zelf opgesteld contract. In beide gevallen legt u vast wat de rechten en plichten naar elkaar zijn op financieel gebied en wat persoonlijke en gezamenlijke bezittingen zijn. Ook kiest u samen wat er in het contract komt te staan; hiervoor zijn geen specifieke regels. Het voordeel van een zelf opgesteld samenlevingscontract is dat het u niets kost. Alle andere voordelen van een samenlevingscontract gelden alleen voor het notarieel samenlevingscontract:

U krijgt notarieel advies van de notaris over uw persoonlijke situatie bij het opstellen van het samenlevingscontract, zo ziet u niets over het hoofd.
U wordt automatisch elkaars fiscale partner; men doet samen belastingaangifte, waarmee de hypotheekrente zo gunstig mogelijk aftrekbaar is.
Ook krijgt u vrijstelling voor erfbelasting door de fiscale partnervrijstelling van € 795.156 (in 2024).
U heeft erfrecht voor gezamenlijke bezittingen, zoals het huis en de inboedel; als u wilt dat uw partner de gezamenlijke bezittingen erft, moet u dat wel specifiek vastleggen in een verblijvingsbeding (een specifieke afspraak) in het contract.
U heeft bij overlijden van uw partner recht op partnerpensioen, mits de pensioenregeling daarin voorziet.
De kosten voor een notarieel samenlevingscontract zijn laag in vergelijking met die voor trouwen en geregistreerd partnerschap
Het ontbinden van een samenlevingscontract is veel eenvoudiger dan scheiden.

Let op: met een samenlevingscontract krijgt u uw partner geen erfrecht over de persoonlijke bezittingen. Als u wilt dat uw partner uw persoonlijke bezittingen erft, dan moet u dat vermelden in een testament. Het opstellen van het testament moet ook gebeuren bij een notaris.

Wanneer samenlevingscontract?

Gaat u samenwonen, maar bent u niet getrouwd of geen geregistreerd partners? Dan zijn er geen rechten en plichten vastgelegd door de wet, zoals erfrecht en onderhoudsplicht. Het is dan verstandig om een samenlevingscontract op te stellen. Daarin legt u dan gezamenlijke afspraken vast over de rechten en plichten tijdens het samenwonen, en ook over wat er gebeurt bij een scheiding of wanneer een van de partners overlijdt. U heeft geen samenlevingscontract nodig om een hypotheek af te sluiten en het contract is niet verplicht, maar wel verstandig om op te stellen. Gaat u uit elkaar en heeft u een samenlevingscontract en een koophuis? Dan valt u terug op de afspraken gemaakt over de woning en scheiden en vastgelegd in het contract. Woont u al samen en heeft u nog geen samenlevingscontract? Regel dan nog een samenlevingscontract.

Samenlevingscontract opstellen

Een samenlevingscontract sluit u over het algemeen af voordat u gaat samenwonen, maar wilt u dit doen als u al samenwoont, dan kan dat net zo goed. U kunt een samenlevingscontract op twee manieren opstellen: zelf of bij een notaris.

Samenlevingscontract zelf opstellen

In een zelf opgesteld samenlevingscontract wordt vastgelegd wat de afspraken zijn over financiële zaken en wat persoonlijke en gezamenlijke bezittingen zijn. Als u en uw partner deze overeenkomst allebei ondertekenen, dan zijn deze afspraken rechtsgeldig. Verder heeft u met zo’n zelf opgesteld samenlevingscontract geen rechten en komt u niet in aanmerking voor financiële voordelen, zoals partnerpensioen en erfrecht voor gezamenlijke bezittingen.

Samenlevingscontract opstellen notaris

De gemaakte afspraken in een samenlevingscontract opgemaakt door een notaris, is een notarieel samenlevingscontract. Dit specifieke samenlevingscontract sluit u alleen bij een notaris af. Het notarieel samenlevingscontract heeft meer voordelen en geeft u veel meer rechten dan een contract dat u zelf opstelt en ondertekent. Zo voldoet het notarieel samenlevingscontract bijvoorbeeld aan de eisen die de belastingdienst stelt, waardoor u hiermee fiscaal partners wordt. Ook voldoet het aan de eisen die pensioenfondsen stellen voor partnerpensioen. Aan het opstellen van een samenlevingscontract bij de notaris, zijn wel kosten verbonden. Om in aanmerking te komen voor een notarieel samenlevingscontract moet u aan bepaalde voorwaarden voldoen:

u bent minimaal 18 jaar oud;
u mag niet onder curatele staan;
uw partner heeft een verblijfsvergunning als deze oorspronkelijk uit het buitenland komt.

Kiest u voor een samenlevingscontract via de notaris, dan helpt deze u met het opstellen van de notariële samenlevingsovereenkomst en geeft notarieel advies, zodat het contract aansluit op uw behoeften. Vervolgens zetten u en uw partner allebei een handtekening op het samenlevingscontract bij de notaris tijdens een tweede afspraak. De notaris bewaart het samenlevingscontract vervolgens voor onbepaalde tijd.

Samenlevingscontract online opstellen

Het online opstellen en afsluiten van een notarieel samenlevingscontract is niet mogelijk. Wel kunt u online een vragenlijst invullen en op basis daarvan een akte opstellen die u vervolgens tijdens een afspraak met de notaris ondertekent. Op die manier kunt u een eerste gesprek met de notaris, waarin u normaliter de akte met de notaris zou samenstellen, overslaan. Op deze manier bespaart u de notariskosten voor het eerste gesprek, maar mogelijk ook op de kwaliteit van uw samenlevingscontract, bijvoorbeeld doordat het zonder dat u het doorheeft niet volledig aansluit op uw wensen of omdat de notaris nog veel werk heeft aan uw zelf opgestelde contract. Niet elke notaris biedt deze manier van werken standaard aan. Controleer dit zelf bij uw notaris.

Wat kost een samenlevingscontract?

De kosten voor een samenlevingscontract verschillen per notaris en lopen erg uiteen. De notaris bepaalt namelijk zelf zijn tarieven. Zo zijn er notarissen die zo’n € 250 rekenen en stellen sommige notarissen het contract op voor het dubbele tarief. Door deze grote prijsverschillen én doordat notarissen hun tarieven dagelijks kunnen aanpassen, raden we u aan om de tarieven van samenlevingscontracten bij notarissen goed te vergelijken. Bij ons vergelijkt u de huidige tarieven voor samenlevingscontracten. Wij geven u snel en eenvoudig een overzicht van de huidige notaristarieven voor het opstellen van een notarieel samenlevingscontract.

Samenwonen zonder samenlevingscontract

U kunt samenwonen zonder een samenlevingscontract op te stellen; dit contract is niet verplicht, maar vooral handig om te hebben als u niet getrouwd of geregistreerd bent als partners. Met een notarieel samenlevingscontract worden rechten en plichten rechtsgeldig vastgelegd, voor tijdens het samenwonen en voor daarna in geval van een scheiding of het overlijden van een van de partners. Woont u samen zonder dat er sprake is van een samenlevingscontract, huwelijk of geregistreerd partnerschap? Dan heeft u geen rechten wanneer u niet meer samen bent.

Bent u al getrouwd of een geregistreerd partners, dan heeft het geen nut om een samenlevingscontract af te sluiten: u heeft dan de voordelen en rechten en plichten van het huwelijk. Als u gaat trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaat als u een samenlevingscontract heeft, dan vervalt het samenlevingscontract automatisch.

Beëindigen van het samenlevingscontract

Een samenlevingscontract gaat u aan voor onbepaalde tijd. Als u en uw partner uit elkaar gaan of als een van u overlijdt en het samenlevingscontract is bij de notaris opgesteld, dan moet het samenlevingscontract worden ontbonden. Hoe en waardoor deze overeenkomst stopt, legt u vast in het contract zelf. Meestal gebeurt het ontbinden door elkaar een aangetekende brief te sturen waarin u vermeldt dat het samenlevingscontract stopt. U hoeft niet naar de notaris om het samenlevingscontract te ontbinden. Wel zijn er een aantal uitzonderingen, bijvoorbeeld wanneer er kinderen zijn. Op onze pagina samenlevingscontract ontbinden leest u meer over het ontbinden van een samenlevingscontract in het geval dat er kinderen en/of een koophuis zijn of wanneer slechts één van u het contract wil beëindigen.

Veelgestelde vragen samenlevingscontract

Wat is het verschil tussen een samenlevingscontract, geregistreerd partnerschap en trouwen?

Het grote verschil is dat het afsluiten van een samenlevingscontract partners niet automatisch elkaars wettelijk erfgenaam maakt. Dat is wel zo bij trouwen en geregistreerd partnerschap. Daardoor heeft u met een samenlevingscontract geen wettelijke rechten en verplichtingen. Is een samenlevingscontract voor u voldoende? Lees meer over het verschil tussen het samenlevingscontract, geregistreerd partnerschap en trouwen en bepaal het voor uzelf.

Wat kunt u niet vastleggen in een samenlevingscontract?

U legt in een samenlevingscontract niet vast wie de ouderlijke verantwoordelijkheid over een kind krijgt. Ook legt u niet vast wat er met uw persoonlijke bezittingen gebeurt wanneer u overlijdt. Als u wilt dat uw partner uw persoonlijke bezittingen erft als u overlijdt, dan moet u dat apart in een testament regelen. Ook dat stelt u op bij de notaris. Doet u dat tegelijk met het opstellen van een samenlevingscontract, dan gelden er andere tarieven. Controleer die hier.

Wat zijn de nadelen van samenlevingscontract?

Het opstellen van een notarieel samenlevingscontract kan een aantal nadelen hebben:

Het kost geld (vergelijk samenlevingscontracten om te ontdekken hoeveel).
Omdat u fiscaal partners wordt kan het recht op bepaalde toeslagen waar u als alleenstaande recht op had, zoals huur- en zorgtoeslag, komen te vervallen.
Met een samenlevingscontract bent u niet automatisch elkaars erfgenaam; om de ander erfgenaam te maken van uw persoonlijke eigendommen moet u een testament opstellen.

Is het mogelijk om een samenlevingscontract op te stellen zonder samenwonen?

Als u niet samenwoont, heeft u geen notarieel samenlevingscontract nodig. Voordat u gaat samenwonen kunt u het contract wel al opstellen, maar het gaat pas in op het moment dat u en uw partner daadwerkelijk gaan samenwonen.

Waarom een testament en een samenlevingscontract?

Als u samenwoont en u heeft een samenlevingscontract afgesloten en u bent niet zijn getrouwd of geregistreerd partner, dan heeft u geen erfrecht voor persoonlijke bezittingen. Om in zo’n geval elkaars erfgenamen te worden, stelt u een testament op bij de notaris. Zo’n testament is helemaal belangrijk als er kinderen zijn en/of één van u het huis op naam heeft staan. Wel kunt u in een samenlevingscontract door middel van een verblijvingsbeding vastleggen dat uw partner recht heeft op alle gezamenlijke bezittingen als u overlijdt.

Hoe lang is een samenlevingscontract geldig?

Een samenlevingscontract wordt afgesloten voor de duur van het ongehuwd samenwonen, ofwel voor onbepaalde tijd. Gaat u trouwen of een geregistreerd partnerschap aan, dan vervalt het samenlevingscontract automatisch.

Is een samenlevingscontract handig bij het afsluiten van een hypotheek?

Het opstellen van een samenlevingscontract is niet verplicht bij het kopen van een huis, maar zeker handig als er niet getrouwd is of er geen geregistreerd partnerschap is. Met een verblijvingsbeding in het samenlevingscontract regelt u dat u elkaars erfgenaam bent voor gezamenlijke bezittingen, en dus ook voor het huis. Daarnaast wordt u elkaars fiscaal partner, waardoor u de hypotheekrente zelf kunt verdelen en de hypotheekrente daarmee zo gunstig mogelijk aftrekbaar maakt. Staat het huis op naam van een van de partners en wilt u dat de ander het huis erft als de ander overlijdt? Zorg er dan voor dat dit in het testament komt te staan.

Samenlevingscheck

Als u gaat samenwonen is het verstandig enkele afspraken op papier te zetten. Wilt u weten of een samenlevingscontract voor uw situatie de beste oplossing is? Bij DeGoedkoopsteNotaris.nl kunt u de samenlevingscheck online doen. Wij maken het u makkelijk.

Vergelijk nu tarieven samenlevingscontract »