Erfenis verdelen

Het verdelen van de erfenis kan een lastig en lang proces zijn. Soms duurt het wel een halfjaar tot een jaar, en in lastige situaties, zoals wanneer er ruzie ontstaat tussen de nabestaanden of ze er om een andere reden niet uitkomen, duurt het nog langer. Aan spullen die een overledene nalaat zit vaak emotionele waarde, wat het verdelen van de erfenis vaak niet eenvoudig maakt. Ook de financiële waarde kan (daarbij) natuurlijk een rol spelen. Hoe verdeelt u een erfenis zo goed en prettig mogelijk en waar moet u rekening mee houden? DeGoedkoopsteNotaris.nl vertelt het u.

Hoe gaat verdeling erfenis?

Hoe het verdelen van de erfenis gaat, hangt af van of u de erfenis moet verdelen via de wettelijke verdeling van erfrecht of aan de hand van een testament. Is er een testament, dan kan het zijn dat de erflater daarin een executeur heeft aangewezen. Accepteert deze de taak, dan is deze persoon verantwoordelijk voor een goede afwikkeling van de erfenis. Is er geen executeur, dan kunnen de erfgenamen zelf bepalen wie deze taak op zich neemt of de verdeling samen regelen. Is er geen testament, dan verloopt de verdeling via de verdeling in de wet: het wettelijke erfrecht.

Wanneer erfenis verdelen

Zoek na het overlijden van een erflater eerst uit of er een testament is en wie daarin de erfgenamen zijn. Is er geen testament, controleer dan wie de erfgenamen zijn volgens de wettelijke verdeling. Controleer ook eerst of de erfenis positief of negatief is: erft u als erfgenaam (voor het grootste, positieve deel) geld en bezittingen of voor het grootste deel (negatief) schulden? Bepaal, samen met de andere erfgenamen, wie de erfenis aanvaarden en wie, eventueel, de erfenis verwerpen. Daarin mag een tweesplitsing zijn. Wel moeten alle erfgenamen die de erfenis aanvaarden gezamenlijk een keuze maken tussen zuiver aanvaarden (met verantwoordelijkheid voor schulden) en beneficiair aanvaarden (zonder dat uw privévermogen aangetast kan worden voor schulden van de erflater).
Gaat u aan de slag met het verdelen van de erfenis, dan ziet de wet dat als het zuiver aanvaarden van de erfenis. Dat kunt u lastig terugdraaien. Ga daarom pas aan de slag met het verdelen van de erfenis als u duidelijkheid heeft over bovenstaande punten. U wilt niet per ongeluk een negatieve erfenis aanvaarden en verantwoordelijk worden voor een restschuld.

Hoe lang duurt erfenis verdelen?

Het kan maanden duren voordat erfgenamen zover zijn om de erfenis te verdelen. Het verdelen zelf kan nog langer duren. Het is voor nabestaanden vaak moeilijk om de bezittingen van de overledene uit te zoeken. Het proces van het verdelen kan van een half jaar tot soms wel een jaar duren. Hoe lang het duurt hangt af van hoeveel en wat de erfgenamen moeten verdelen en hoe gemoedelijk dit proces verloopt onder elkaar.

Erfenis verdelen zonder notaris

U kunt een erfenis verdelen zonder notaris, maar u heeft in sommige gevallen rondom de erfenis wel echt een notaris nodig. Dat is bijvoorbeeld zo wanneer u wilt weten wat er in het testament staat, wanneer u een akte van verdeling nodig heeft (om een naam op naam van één van de erfgenamen te zetten) en als u een verklaring van erfrecht nodig heeft (waarmee u aantoont dat u erfgenaam bent). Verder heeft u voor het verdelen van de erfenis waarschijnlijk geen notaris nodig, tenzij de erflater daar iets over heeft opgenomen in het testament.

Erfenis verdelen familie

Als de erfenis moet worden verdeeld via de wettelijke verdeling, dan gaat de erfenis altijd naar familie. Over het algemeen zijn dat bloedverwanten. Uitzondering is de wettelijke partner van de erflater: deze is, samen met de kinderen van de erflater, de eerste erfgenaam.

Erfenis verdelen kinderen

Kinderen hebben via het erfrecht recht op een erfenis van hun ouder, maar krijgen hun erfdeel pas zodra de langstlevende ouder overlijdt. Wel kunnen zij hun erfdeel eerder opeisen of kan de nog levende ouder het erfdeel al schenken.

Erfenis verdelen broer en zus

In de wettelijke verdeling is een broer of een zus geen eerste erfgenaam. Pas als de erfenis naar de tweede laag gaat, dan kunnen de broers en zussen van een erflater erven. Broers en zussen verdelen de erfenis dan met hun ouders, indien die nog leven en de erfenis aanvaarden.

Erfenis huis verdelen

Als een woning deel is van de erfenis en u de woning moet verdelen met andere erfgenamen, dan hangt het af van of dit via de wettelijke of testamentaire verdeling gebeurt. Heeft de erflater er iets over opgenomen in het testament, dan is dat leidend. Wel moet er natuurlijk worden gekeken naar de huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden, indien iemand een wettelijke partner heeft: is de woning ook eigendom van de partner of niet?
Gebeurt de verdeling via het wettelijk erfrecht, dan mag de langstlevende wettelijke partner in de woning blijven wonen. Overlijdt de langstlevende ouder, dan erven de kinderen (en als die niet meer leven hun afstammelingen) of de volgende erfgraad de woning. De wettelijke erfgenamen hebben recht op hun erfdeel van de waarde van het huis, ook als één van de erfgenamen het huis wil overnemen. Deze moet dan, als iedereen het ermee eens is, een akte van verdeling laten opstellen bij een notaris en iedere erfgenaam zijn of haar erfdeel betalen. Laat een taxatie doen om deze te bepalen.

Erfenis verdelen met testament

Is er een testament, dan volgen de erfgenamen de wensen van en de verdeling die de erflater daarin heeft vastgelegd. Stelt u een testament op, dan gebeurt de verdeling van de erfenis ook niet volgens het erfrecht. U bepaalt met een testament wat er gebeurt met uw nalatenschap. Om ervoor te zorgen dat de afwikkeling van de erfenis goed verloopt, kunt u een executeur aanstellen en eventueel een bemiddelaar. U legt in uw testament vast wie deze taken op zich nemen.

Erfenis verdelen zonder testament

Moeten de erfgenamen de erfenis verdelen zonder testament van een erflater, dan gebeurt dat via de wettelijke verdeling. Via deze verdeling zijn de wettelijke partner en de kinderen de eerste erfgenamen, gevolgd door hun afstammelingen. Lees hier meer over de wettelijke verdeling. Om ervoor te zorgen dat de erfenis op een juiste manier verdeeld wordt, kan er door de erfgenamen een taxateur worden aangewezen. Een taxateur kent een waarde toe aan alle spullen die verdeeld gaan worden.

Erfenis verdelen voor overlijden

U kunt ervoor kiezen om een deel van de erfenis al voor uw overlijden te verdelen. Dat kunt u bijvoorbeeld doen door spullen al te verdelen tussen de erfgenamen. Daarbij kunt u zelf controleren wie wat wil en/of uitleggen waarom u iets aan een bepaald persoon geeft. U kunt ook een belastingvrije schenking doen, zodat u de erfenis verkleint en waarmee u de kans verkleint dat erfgenamen erfbelasting moeten betalen.

Wie controleert verdeling erfenis?

Dat hangt ervan af wie de taak van de verdeling van de erfenis op zich heeft genomen. Is er een executeur? Dan houdt deze er toezicht op dat de verdeling van de erfenis naar de wens van de erflater verloopt. De andere erfgenamen hebben het recht om de executeur op hun beurt te controleren. Zo kunnen zij tussentijds of aan het eind om informatie of verantwoording vragen. Daarnaast kan een bemiddelaar of notaris helpen met de verdeling. Komen jullie er niet uit met de verdeling, dan is het mogelijk om naar de rechter te stappen.

Naar de notaris bij een erfenis

Als u te maken krijgt met een erfenis kunt u een notaris om advies vragen bij het afwikkelen ervan. Daarnaast moet u voor sommige zaken rondom de erfenis verplicht naar de notaris, zoals voor de eerdergenoemde akte van verdeling of verklaring van erfrecht. Bekijk hier de huidige tarieven bij u in de buurt voor een akte van verdeling en vergelijk hier de huidige tarieven van onze notarissen voor het opstellen van een verklaring van erfrecht. Vraag offertes aan om de goedkoopste notaris in de buurt te vinden. Wij laten alleen tarieven zien van notarissen die hun prijzen met ons delen.

Bekijk notaristarieven opstellen testament »